SUPERFOOD - zijn ze echt zo super?

Superfoods zijn voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en antioxidanten. Ze zouden positieve effecten op onze gezondheid hebben. Dat is althans wat de marketingafdelingen van heel wat voedingsmerken ons willen doen geloven. De definitie in het woordenboek toont echter aan dat hier nog niet voldoende wetenschappelijke bewijzen voor zijn: “Superfood: voedsel dat heel gezond heet te zijn.” Het gevaar van deze term is dat mensen zich kunnen fixeren op het woord ‘super’. Zo denken sommigen dat superfoods zoals gojibessen en chiazaad beter zijn dan gewone blauwe bessen of walnoten. Een superfood moet aan geen enkele eis voldoen. Alles, maar dan ook alles kan dus een superfood zijn. Ja hoor, ook een pakje friet met mayonaise.

HOGE VOEDINGSWAARDEN NUANCEREN

De bekendste superfoods zijn chiazaad, gojibes, açaibes, hennepzaad, tarwegras, cacaonibs (kern van een cacaoboon) en matchapoeder. Heb jij je al eens laten verleiden om ze in je winkelmandje te droppen? Dan was het misschien wel om een bepaalde heilzame reden die je op het internet vond. Zo zouden gojibessen het risico op hart- en vaatziektes verlagen, zouden cacaonibs de bloeddruk doen dalen en zouden açaibessen voor een betere vetverbranding en spijsvertering zorgen én bovendien het risico op hart- en vaatziektes verkleinen.

IS DIT DAN EEN GROTE MARKETINGSTRUC?

Moeilijk te zeggen, want naast de geclaimde effecten weten we ook zeer weinig over het exacte aantal vitaminen en mineralen in superfoods. Al is het wel bewezen dat chiazaad effectief rijk is aan vezels, omega 3-vetzuren en eiwitten. De waarden per 100g zijn hoog, maar de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van dit zaadje ligt op slechts 10-15g. Het is niet aangeraden om hier meer van te eten omdat het maag- en darmklachten met zich kan meebrengen. Voorts bevatten bijna alle superfoods – maar eigenlijk fruit en groenten in het algemeen – ook antioxidanten zoals vitamine C of E, zink of selenium. Atleten hebben ze nodig omdat sporten gepaard gaat met een verhoging van vrije radicalen (schadelijke afvalstoffen die processen op celniveau kunnen verstoren) in het lichaam, die geneutraliseerd worden door antioxidanten. Superfoods zijn dus wel degelijk rijk aan bepaalde nutriënten, maar omdat de gemiddelde portiegrootte van de meeste superfoods klein is, bieden ze geen meerwaarde ten opzichte van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid fruit en groenten.

TRADITIONELE ‘SUPERFOODS’ ALS ALTERNATIEF

Superfoods zijn bijna even hip als chique koffie en worden vergezeld door een stevig prijskaartje. Dit is te wijten aan hoge transportkosten – omdat de meeste superfoods gekweekt worden in exotische landen – én de hype er rond. Traditionele ‘superfoods’ zoals blauwe bessen, walnoten, bieten en knoflook zijn eveneens vitaminebommetjes. Ze worden niet zo aantrekkelijk gepromoot als de exotische varianten, maar zijn wel minder prijselijk en hebben een veel kleinere milieu-impact. Kijk daarom ook eens naar gekende voeding met vergelijkbare voedingswaarden. Stel dat je ’s morgens telkens een portie chiazaad (10g) toevoegt aan je kommetje yoghurt, dan kan je dit perfect vervangen door een portie walnoten (30g) of lijnzaad (10g). Of gebruik eens wat vaker koolzaadolie om voedingswaren mee te bakken in plaats van olijfolie of arachideolie. Goedkopere alternatieven zijn dikwijls even voedzaam.

GESCHIKT ALS EXTRAATJE

Kortom: er zijn heel wat voor- en nadelen aan verbonden, maar wat is nu het besluit? Superfoods zijn wel degelijk gezond, maar verwacht er geen wonderen van. De meeste superfoods bevatten een aardige portie vitaminen en mineralen, maar aangezien je er slechts een kleine hoeveelheid van inneemt, bieden ze geen meerwaarde ten opzichte van gewone fruitsoorten en groenten.

Onthoud ook dat er momenteel nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs is over de voor- en nadelen van superfoods. Een evenwichtig en gevarieerd voedingspatroon blijft de beste keuze. Door volkoren graanproducten en voldoende fruit en groenten te eten, krijg je je dagelijkse portie vitaminen en mineralen binnen. De zogenaamde superfoods zijn niet noodzakelijk, maar als extraatje of ‘specialleke’ mag je ze zeker gebruiken!

Dit artikel is in samenwerking met het magazine cycling.be geschreven.